W parku Skaryszewskim w Warszawie,w pobliżu Ronda Waszyngtona,stał pomnik poświęcony pamięci żołnierzy radzieckich,którzy w okresie od 10 do 15 września 1944r. walczyli z hitlerowcami w rejonie Pragi.W tamtym czasie Praga była przedmieściem Warszawy.W miejscu gdzie stanął pomnik były mogiły 26 żołnierzy Armii Radzieckiej,którzy 13 września 1944r. w czasie szturmu na ulicę Grochowską,przedarli się aż na rondo Waszyngtona i tam polegli.
Pomnik zaprojektowany przez majora A.Nenko,odsłonięty został przez prezydenta miasta Stanisława Tołwińskiego,w obecności delegacji Armii Radzieckiej.W 1968r.W związku z przebudową ronda zwłoki poległych ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz-Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Al.wirki i Wigury,sam monument przesunięto w głąb parku i ustawiono przy głównej alejce.Pomnik był w kształcie rozbudowanego postumentu z podniesioną częścią środkową na której miał wykutą płaskorzeźbę z podobizną żołnierza radzieckiego,sztandarami i orderem za wojnę ojczyźnianą.Na bocznych ścianach pomnika umieszczone były 2-e tablice z napisem polskim i rosyjskim.:
,,WIECZNA CHWAŁA BOHATEROM
ARMII CZERWONEJ POLEGŁYM
W WALKACH O WYZWOLENIE
STOLICY POLSKI WARSZAWY”
,,ВЕЧНАЯ СЛАВА ГЕРОЯМ
КРАСНOЙ АРМИИ ПАВШИМ
В БОЯХ ЗА ОСВОБОЖДЕНИЕ
СТОЛИЦЫ ПОЛЬШИ ВАРШАВЫ”
Na pomniku umieszczona była również tablica z wyrytym wierszem Tadeusza Kubiaka.:
,,Ziemio,z której nie wrócę
Ziemio,na której poległem
Witaj,żegnaj miasto
To za kamień z twych bruków,za cegłę
Za to by Wiśle Wołga
A Wisła Wołdze oddała
Ostatnie krople swej wody
Jak ja Tobie krew mego ciała.”
Po 1989 monument był wielokrotnie dewastowany, a środowiska prawicowe żądały jego usunięcia.
Pomnik został rozebrany w październiku 2018 na zlecenie Zarządu Zieleni m.st. Warszawy na podstawie przepisów ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu.Nie zrealizowano pomysłu przeniesienia go na teren Cmentarza Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich.Z monumentu zachowano 10 kamiennych płyt z przeznaczeniem dla Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku.
Jeżeli posiadasz zdjęcia tablicy z tekstem wiersza Tadeusz Kubiaka pisz na emaila:9sabadach@wp.pl
Literatura:
,,Warszawskie Pomniki” Wiesław Głębocki
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Wdzi%C4%99czno%C5%9Bci_%C5%BBo%C5%82nierzom_Armii_Radzieckiej_w_Warszawie