Na brzegu brzegu Wisły, w Warszawie stoi pomnik Kościuszkowców.Ustawiony jest w miejscu, gdzie żołnierze 1-ej Dywizji Piechoty im.Tadeusza Kościuszki dotarli do Wisły, wyzwoliwszy Pragę z dnia 14.09.1944r. Pomnik upamiętnia ich wyniki w dziele wyzwolenia Warszawy.Pomysł zbudowania pomnika zrodził się wśród środowiska kombatanckich w czasie obchodów XXX-lecia Ludowego Wojska Polskiego. nagrody za pracę: Władysława Frycza z Warszawy, Andrzeja Kastena z Warszawy oraz Jerzego Kędziery i Szymona Wyrycha z Częstochowy.Na końcu wybrano projekt Andrzeja Kastena, zmieniono tylko w projekcie nakrycie nakrycie głowy żołnierza z hełmu na furażerkę. Figura żołnierza Kościuszkowca mierzy 11m., waży 48 ton i dostawa z około 300 fragmentów. 7 października 1983r.w obchodów 40-o lecia powstania LWP odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego, przez Przewodniki Rady Państwa Henryka Jabłońskiego w towarzystwie Włodzimierza Sokorskiego i gen.Floriana Siwickiego.Na uroczystość przybyli licznie mieszkańcy Warszawy i Wojsko Polskie.Następnie żołnierze I Dywizji Piechoty im.T .Kościuszki, weterani i młodzież poszukili prace przy zagospodarowaniu otoczenia pomnika.Po przygotowaniu terenu pod pomnik nastąpiła operacja transportu jego części na montaż.Ze względu na wagę i wymiary odlewów wyznaczono specjalną trasę przewozu z fabryki.Pomnik łącznie z nasypem i cokołem przekroczył wysokość 16m . jest widocznym akcentem architektonicznym na Pradze.
Pomnik odsłonił I sekretarz KC PZPR, Premier Rządu PRL, generał armii Wojciech Jaruzelski w dniu 17 stycznia 1985r. w ramach obchodów 40-o lecia wyzwolenia Warszawy.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele zwierzchnich władz władz i politycznych, kombatanci, weterani, delegacje zaprzyjaźnionych państw NRD, Bułgarii, Rumuni, Węgier, ZSRR i Ułan Bator, żołnierze Dywizji, grupy noszących imię Tadeusza Kościuszki.
,, Rysująca się wyraźnie na tle nieba sylwetka Kościuszkowca, z wysuniętą w stronę Wisły ręką, przywodzi obrazrzy I Armii, którzy dotarłszy do Wisły, przekroczyli ją aby pośpieszyć z pomocą warszawskim powstańcom, a następnie uczestli udział w wyzwoleniu lewobrzeżnej Warszawy. ”
,, W 2011 związku z realizacją projektu Port Praski pojawiły się plany przeniesienia monumentu w okolice mostu Świętokrzyskiego. ”
W dniu 14 maja 2013r. pod pomnikiem Kościuszkowców odbyły się uroczystości z okazji 70-ej rocznicy sformowania I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, jedne z ostatnich z wojska i władz Warszawy.Odbyła się ceremonia wojskowa i złożono wieńce. W uroczystości uczestniczyli: dowództwo Brygady Pancernej im. Tadeusza Kościuszki z Kompanią Honorową, dzielnicowe Warszawy-Pragi, kombatanci i weterani WP, delegacje organizacji społecznej i szkół. Obecni byli przedstawiciele Rosji i Białorusi, w osobach: Zastępcy Attache Wojskowego Federacji Rosyjskiej ppłk Eugeniusza ANPIŁOWA, Attache Wojskowego Republiki Białorusi płk Dymitra ŻUKOWA i przedstawiciele Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej.
Obecnie otoczenie pomnika jest zaniedbane i dewastowane, mimo to nadal trwają przy nim skromne uroczystości bez udział wojska polskiego,władz państwowych.
Jeżeli posiadasz zdjęcia z uroczystości odsłonięcia tego pomnika to pisz na emaila: 9sabadach1@wp.pl
Literatura:
„Warszawskie Pomniki” Wiesław Głębocki
https://myvimu.com/exhibit/54777347-pomnik-kosciuszkowcow-warszawa-henryk-jablonski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Ko%C5%9Bciuszkowc%C3%B3w
Cenckiewicz obraża kombatantów 1. i 2. Armii Wojska Polskiego